مقاومت ترامپ

چکیده
نویسنده معتقد است که خروج آمریکا از توافق هسته ای، رفتاری شتاب زده بوده است؛ چرا که کارکردهای مثبت این توافق را نادیده گرفته است. نظارت بیشتر بر ایران، کاهش قیمت نفت و جلوگیری از رکود مجدد غرب، جلوگیری از حرکت عربستان و امارات به سمت مسابقه تسلیحاتی در منطقه و جلوگیری از خطر جنگ ایران و اسرائیل از جمله فواید برجام بود. به اعتقاد نویسنده، روابط تجاری کشورهای اروپایی و رقبای آمریکا و همچنین منافع کشورهایی چون ترکیه و هند باعث می شود که این کشورها تحریم های آمریکا را نادیده بگیرند. به اعتقاد نویسنده، حتی تحریم های مجدد علیه ایران، تاثیر تحریم های آمریکا را کاهش خواهد داد و در آینده باعث دور شدن تجارت جهانی از این کشور خواهد شد.

تعداد کلمات : 1317 / تخمین زمان مطالعه : 6 دقیقه

توافق در راستای قیمت ثابت نفت تا جلوگیری از جنگ، کارکرد داشت و واشنگتن به توافق بهتری دست نخواهد یافت
عجیب نیست که خروج بی مهابای دولت ترامپ از برنامه جامع اقدام مشترک، منجر به عدم پذیرش مهم از سوی 5 عضو دیگر امضاء کننده برجام به همراه دیگر کشورهایی از توافق هسته ای با ایران منتفع شده بودند، شده است. این اختلاف شدید همچنین با تصمیم ترامپ پیرامون اعمال مجدد تحریم هایی علیه ایران تقویت گردیده است که این تحریم ها در زمان دولت اوباما در قالب برجام، لغو گردیده بود.

اولین دور تحریم ها در روز 7 آگوست 2018، اعمال گردید که شامل تحریم خرید دلار آمریکا توسط ایران و همچنین ممانعت از تجارت طلا، اتومبیل و سکه، می شود. دومین دور تحریم های سخت تر که از روز 4 نوامبر 2018 و در سی و نهمین سالگرد اشغال سفارت آمریکا در تهران، شروع می شود، شامل تحریم تمام صادرات نفت ایران به هر کشور دیگر و  هر وارد کننده ای می شود. اما پس زدن تحریم ها توسط کشورهای دیگر، به پنج دلیل اتفاق خواهد افتاد.

اولا برجام، نسبت به هرگونه توافق نظامی چند جانبه گذشته، بهتر عمل می کرد. طبق یازده گزارش آژانس بین المللی انرژی اتمی که شدیدتر نظارت های اعمالی بر یک کشور را هدایت می کرده است، ایران به متن و روح قرارداد پایبند بوده و برنامه هسته ای این کشور، کاملا صلح آمیز بوده است.

از زمان شروع امضای توافق هسته ای در سال 2015، ایرانیان تاسیاست آب سنگین خود را که توانایی ساخت پلوتونیوم داشت را، اصلاح کرده و ذخایر اورانیوم غنی شده خود را کاهش داده و تعداد سانتریفیوژهای نصب شده خود را که اورانیوم را غنی میکرد، کم کردند.تحریم های دولت ترامپ روابط آمریکا با متحدان عمده اروپایی آمریکا، بریتانیا، فرانسه و آلمان را تضعیف خواهد کرد که پیش از این نسبت به رفتار غیرقابل پیش بینی ترامپ در نشست اخیر سازمان معاهده  آتلانتیک شمالی، نشست G-7، خروج آمریکا از توافق آب و هوایی پاریس و تهدید وی نسبت به تعرفه گمرکی فولاد نگران و عصبانی شده بودند..

علاوه بر این، اعمال مجدد تحریم باعث قدرتمندتر شدن رقبای آمریکا خواهد شد. روسیه که اقتصادش به شدت به صادرات نفت وابسته است، از افزایش بیشتر قیمت نفت سود خواهد کرد.

ثانیا، از زمان امضای برجام، ایران صادرات نفت روزانه خود را از حدود یک میلیون بشکه در روز به تقریبا 3 میلیون بشکه رساند. این افزایش تولید، به حفظ قیمت جهانی نفت کمک کرد که در سال های 2011 و 2012 به طور قابل توجهی افزایش یافته بود و قیمت هر بشکه نفت به 100 دلار رسیده بود. اعمال مجدد تحریم های آمریکا نه تنها باعث افزایش قیمت نفت می گردد، بلکه این تحریم ها می تواند باعث رکود جهانی دیگری همچون رکودی که یک دهه پیش اتفاق افتاد را، شود.

ثالثا، برجام به نیروهای میانه رو در ایران کمک کرد کرد که درانتخابات پیروز شوند، چرا که توافق هسته ای شرایط رشد اقتصادی را برای اقتصاد ایران ایجاد کرد که در زمان تحریم ها، چنین شرایطی موجود نبود. قبل از اعلام خروج دولت ترامپ از برجام، اقتصاد ایران پیش بینی می شد که امسال 4.3 درصد رشد داشته باشد. اما اکنون انتظار می رود که فقط 1.8 درصد افزایش داشته باشد.

رابعا، اینکه این توافق باعث ایجاد محدودیت هایی در برنامه هسته ای سایر کشورهای منطقه برای رقابت تسلیحاتی و یا جنگ نظامی در خاورمیانه شده ه بود. اگر ایران برنامه هسته ای خود را دنبال می کرد، احتمالا کشورهای دیگر مثل عربستان سعودی و امارات متحده عربی برنامه ای را برای ساخت بمب هسته ای دنبال می کردند. علاوه بر این، این احتمال وجود داشت که اسرائیل به دنبال ادامه برنامه هسته ای ایران، جنگی را علیه ایران برای متوقف کردن برنامه هسته ای این کشور به راه بیاندازد.

خامسا، به نظرمی رسد خروج آمریکا از برجام و اعمال مجدد تحریم ها علیه ایران مبتنی بر یک استراتژی روشن و یا اهداف واقعی باشد. برخی از متحدان و رقبای آمریکا متعجب هستند که هدف واقعی آمریکا تغییر رژیم است. برخی دیگر معتقدند که دولت ترامپ همانطور که مایک پمپئو وزیر امور خارجه آمریکا اشاره کرده است، امیدوار است که تحریم ها بتواند ایران را مجددا به میز مذاکره بازگرداند و ایران را مجبور به پایان دادن همیشگی به تمام غنی سازی خود و توسعه موشک های بالستیک کند؛ تمام شهروندان آمریکایی را آزاد کند و نیروهای خود را از سوریه خارج کند و حمایت خود را از نیروهای حزب الله، حماس و حوثی ها، قطع کند.
 

این عدم پذیرش تحریم ها از سوی هم متحدان آمریکا، رقبای استراتژیک و هم شرکای بالقوه این کشور، صورت گرفته است. هر پنج عضو امضاء کننده برجام اعلام کردند که آنها تضمین می دهند که ایران هنوز می تواند نفت و گاز خود را صادر کند. چین که 650.000 بشکه نفت از ایران وارد می کند، اعلام کرده است که ورودی خود را کاهش نخواهد داد. ترکیه، گفته است که به قرارداد خود مبنی بر خرید 9.5 بیلیون متر مکعب گاز ایران، در دهه آینده، احترام خواهد گذاشت. هند که 18 درصد از نفت خود را از ایران تامین می کند و بعد از چین، بیشترین نفت ایران را خریداری می کند، به خرید نفت از ایران ادامه خواهد داد، چرا که سازمان ملل تحریم های مجدد را اعمال نکرده است.

آیا این عقب زدن تحریم ها برای آمریکا قابل درک است، شانس کمی وجود دارد که دولت ترامپ دیدگاه خود را در این زمینه تغییر دهد. این تحریم ها قطعا به ایران آسیب خواهد رساند و احتمالا منجر به وضعیتی خواهد شد که برای دنیا یا آمریکا خوب نخواهد بود. تحریم های دولت ترامپ روابط آمریکا با متحدان عمده اروپایی آمریکا، بریتانیا، فرانسه و آلمان را تضعیف خواهد کرد که پیش از این نسبت به رفتار غیرقابل پیش بینی ترامپ در نشست اخیر سازمان معاهده  آتلانتیک شمالی، نشست G-7، خروج آمریکا از توافق آب و هوایی پاریس و تهدید وی نسبت به تعرفه گمرکی فولاد نگران و عصبانی شده بودند.
علاوه بر این، اعمال مجدد تحریم باعث قدرتمندتر شدن رقبای آمریکا خواهد شد. روسیه که اقتصادش به شدت به صادرات نفت وابسته است، از افزایش بیشتر قیمت نفت سود خواهد کرد. چین نیز که همچون متحدان اروپایی آمریکا، به سیستم بانکی آمریکا وابسته نیست، نفوذ خود در ایران را افزایش خواهد داد. علاوه بر این، خروج آمریکا از توافق هسته ای، دستیابی آمریکا به هدف برقراری همکاری قدرتمند دفاعی با هند، را با مشکلات بیشتر مواجه خواهد ساخت؛ چرا که نه تنها هند به نفت ایران وابسته است، بلکه این کشور 500 دلار میلیون در بندر چابهار به عنوان مرکز ترانزیت برای افغانستان، آسیای مرکزی و کریدور حمل و نقل شمال- جنوب بین المللی، سرمایه گذاری کرده است. در نهایت، خروج آمریکا پیشرفت در خلع سلاح هسته ای کره شمالی را با دشواری بیشتری مواجه خواهد ساخت. در واقع، وزیر امور خارجه کره شمالی یک روز پس از اعمال تحریم مجدد آمریکا وارد ایران شد و حسن روحانی در دیدار با وی گفت که نمی توان به آمریکا جهت پایبندی به تعهداتش حساب اعتماد کرد.

در حالی که آمریکا به افزایش تحریم علیه ایران در 90 روز آینده می اندیشد، این امر نه تنها صرفا منجر باعث عدم پذیرش تحریم ها می شود، بلکه منعکس کننده هشدار جک لیو، وزیر سابق خزانه داری آمریکا است که در سخنرانی 2016 خود پیرامون آن صحبت کرده بود. او در این سخنرانی هشدار داد که این خطر وجود دارد که استفاده بیش از حد از تحریم ها، توانایی آمریکا را برای استفاده موثر از تحریم ها کاهش خواهد داد، چرا که باعث دوری معاملات مالی و تجارت از آمریکا خواهد شد.